POZOSTAŁE

Podobnie jak dzisiejsi astrologowie, wierzyli, że data urodzin człowieka określa jego los i jest wskazówką, jak powinien postępować. Wierzyli w omeny, omeny miały decydującą ważność w przewidywaniu następstw podejmowanych działań.

Bardzo oryginalny system zapisywania liczb stworzyło indiańskie plemię Majów, które zamieszkiwało południowo-wschodnią część Meksyku, Gwatemalę i część Hondurasu. Jako jedni z pierwszych wynaleźli zero (ok. 500 r.n.e. - a więc później niż Sumerowie, lecz wcześniej od Hindusów). Zero zaznaczane było rysunkiem przypominającym skorupkę ślimaka lub - jak inni twierdzą - półotwarte oko.

Liczby zapisywano w postaci kombinacji kropek i kresek. Odpowiednio pogrupowane stanowiły (wraz z zerem) podstawowy zestaw ,,cyfr'' od 0 do 19.

Liczby od 1 do 4 zaznaczane były odpowiednią ilością kropek, liczba 5 poziomą kreską, liczby od 6 do 9 poziomą kreską z odpowiednią ilością kropek nad kreską, 10 oznaczano dwiema kreskami (jedna nad drugą), 11-14 dwiema kreskami ze stosowną liczbą kropek u góry, 15 trzema kreskami i wreszcie 16-19 trzema kreskami wraz z odpowiednia liczbą kropek u góry. Ten podstawowy zestaw liczb był zatem budowany na sposób addytywny. Nowością jest tu nie - rozbudowywanie zapisów na tę samą modłę, ale,,dopuszczenie do głosu'' liczb naprawdę dużych.

System Majów był systemem pozycyjnym dwudziestkowym, aczkolwiek nie w pełni. Istniał (co charakterystyczne dla systemów pozycyjnych) podział na jednostki odpowiednich rzędów.

Rozliczenie w powyższej tabeli wskazuje odtępstwo od systemu dwudziestkowego przy tworzeniu wyższych rzędów. Trzymając się ściśle zasad systemu dwudziestkowego, jednostka wyższego rzędu tun powinna wynosić 20 x uinal = 400, a nie 18 x uinal = 360. Miało to związek z kalendarzem Majów, który liczył sobie 18 miesięcy 20-dniowych oraz 5 dni dodatkowych (patrz dalej: Kalendarz Majów) -- łącznie 365 dni.

,,Cyfry'' od 0 do 19 umieszczane były w odpowiednich rzędach wielkości. Zapis dokonywany był nie w kierunku poziomym (jak u większości narodów), lecz w kierunku pionowym z góry do dołu, w ten sposób, że najwyższe rzędy znajdowały się u góry, a najniższy (jednostek) na dole.

Majowie pisali używając znaków wyrażającymi nie tylko dźwięki, ale przede wszystkim pojęcia (jak rysunki w rebusach). Z chwilą gdy poszło w niepamięć znaczenie tych obrazków, pismo Majów stało się szyfrem prawie niemożliwym do odczytania, tym bardziej, że po wielu wiekach znaki, ulegając licznym przemianom, przestały być podobne do przedmiotów, które pierwotnie wyobrażały. Ewoluowało ono powoli od zapisu hieroglificznego, poprzez zapis sylabiczny w kierunku zapisu głoskowego.

Znaczenie chińskich piktogramów zachowało się dzięki ciągłości tamtejszej kultury. Egipskie hieroglify poszły w zapomnienie, ale zostały odczytane dzięki temu, że oficer napoleoński znalazł w Egipcie słynny Kamień z Rosetty, gdzie hieroglifom towarzyszył tekst w języku greckim. Przez długi czas za majański odpowiednik Kamienia z Rosetty uważano zapiski biskupa Diego de Landy, który w swoim dziele "Relacion de las cosas de Yucatan" podał zestaw znaków uważany przezeń za alfabet Majów. Dziś wiadomo że notatki de Landy były w dużej mierze błędne. Mimo tego pismo hieroglificzne stosowane przez Majów udało się w dużej części rozszyfrować.

Majowie mieli bogate pismo hieroglificzne, którego znaki przedstawiały między innymi: przedmioty, zwierzęta, bogów. Prostsze znaki służyły do wyrażania przysłówków i przyimków. Ustawiając je odpowiednio, pisarze zapisywali krótkie zdania. Zapisywali oni ruchy gwiazd, ważne daty, imiona bogów, przepowiednie kapłanów. W ich tekstach można przeczytać o sojuszach, wojnach, małżeństwach między rodami królewskimi, datach śmierci i narodzin. Święte pismo Majów stało się elementem ozdobnym. Litery wykuwano na płytach kamiennych, ołtarzach, schodach itp. Pismem ozdabiano też biżuterię, muszle, kości, wyroby garncarskie, drewniane sufity czy też ściany.

W 2006 roku archeologowie ogłosili, że próbka pisma odkryta w San Bartolo (północno-wschodnia Gwatemala) jest wyraźnym dowodem na to, że Majowie pisali ponad 2300 lat temu. To kilkaset lat wcześniej niż dotychczas sądzono i 600 lat przed okresem klasycznym cywilizacji, gdy dający się odczytać system pisma wszedł w powszechne użycie.