WIERZENIA

MAJÓW



AZTEKOWIE
MAJOWIE
ZEGAR
LINKI
CYWILIZACJE
AMERYKI PŁD

AZTEKOWIE

MAJOWIE





Ogólne informacje

Według wierzeń Majów świat zamieszkały przez człowieka usytuowany był na grzbiecie gada, wyobrażanego najczęściej pod postacią krokodyla lub żółwia. Nad nim znajdowało się niebo, po którym poruszały się ciała niebieskie, i które w sztuce wyobrażane było najczęściej jako dwugłowy kosmiczny potwór. Niebo według Majów składało się z 13 poziomów, w każdym z których rządził jeden z bogów zwanych Oxlahuntiku. Świat podziemny zwany Xibalba znajdował się poniżej ciała gada i zamieszkiwały go - podobnie jak ziemię - istoty, zwierzęta i rośliny. Xibalba składała się z 9 poziomów rządzonych przez Bolontiku - Dziewięciu Bogów Dolnego Świata. W centrum ziemskiego świata, który zorientowany był zgodnie z czterema kierunkami kardynalnymi, znajdowała się oś (axis mundi) zwana w języku Majów wacah chan (sześć nieb), będąca osią komunikacji pomiędzy wszystkimi trzema światami. Oś ta nie była zlokalizowana w konkretnym miejscu na ziemi, ale mogła być zmaterializowana praktycznie wszędzie w osobie samego władcy w trakcie odpowiedniego rytuału. W sztuce wyobrażano ją pod postacią drzewa (tzw. Drzewo Świata), na którego szczycie znajdował się tzw. Niebiański Ptak lub pod postacią samego władcy.

Sam akt komunikacji pomiędzy światem ziemskim a światem nadprzyrodzonym był ukazywany przez Majów jako tzw. Wąż Wizji, posiadający dwie głowy, lub jako ceremonialne berło w kształcie dwugłowego węża, będące w okresie klasycznym także symbolem władzy królewskiej. Komunikacja ze światem nadnaturalnym dokonywała się na drodze rytuału upuszczania krwi i tzw. poszukiwania wizji. Dlaczego Majowie upuszczali krew? Według wierzeń nie tylko tego ludu ale i innych społeczeństw mezoamerykańskich bogowie stworzyli człowieka po to, aby ten oddawał im cześć, karmił ich i przywoływał. Największym darem jaki Majowie mogli złożyć swoim bogom, była ich własna krew. Dlatego też w trakcie najważniejszych ceremonii nie tylko władcy, ale również inni wysocy dostojnicy oraz głowy rodzin mieszkających we wioskach, upuszczali krew z różnych części ciała do naczyń, na posągi bóstw lub na ziemię. Jednak kluczową rolę w tych rytuałach odgrywał sam ahau - władca. To on był gwarantem pomyślności całej społeczności i on upuszczając krew, utrzymywał wszechświat w równowadze oraz kontaktował się z bogami i swymi przodkami przekazując ich wolę innym. Kontaktowanie się z przodkami i bogami związane było z kolei z bardzo ważną dla władców Majów kwestią, związaną z legalizacją ich władzy i prawowitością jej sprawowania.

W tym miejscu nie sposób omówić całego panteonu Majów, stąd skupimy się tylko na krótkim opisie najważniejszych bóstw Majów okresu klasycznego, które tworzyły tzw. Triadę z Palenque. W skład triady wchodziły bóstwa (w skrócie zwane G I, G II i G III) narodzone jeszcze przed stworzeniem ostatniego ze światów (Majowie wierzyli, że świat był kilkukrotnie tworzony i niszczony przez bogów). Byli to G I, utożsamiany często z planetą Wenus i bogiem zwanym jako Chac-Xib-Chac, przedstawiany pod postacią istoty posiadającej na policzkach rybie płetwy, ostry ząb rekina wystający z ust i zausznicę w formie muszli; G II zwany też jako Kawil,bóstwo opiekuńcze dynastii królewskiej wyobrażane pod postacią istoty o cechach zoomorficznych, z której czoła wyłania się najczęściej siekiera i woluty dymu (jedna z nóg tego bóstwa zakończona była cielskiem węża); ostatnie z bóstw - G III utożsamiane ze słońcem i przedstawiane najczęściej pod postacią istoty posiadającej ucho jaguara, znak kin - słońce, trójkątny ząbrekina wystający z ust i element przypominający sznurek ciągnący się pod okiem w kierunku czoła.W tej klasycznej formie G III zwany jest też często Jaguarem Bogiem Zaświatów związany ze słońcem w czasie jego nocnej wędrówki. Bóstwo G III może być także ukazywane pod postacią jaguara lub samej jego głowy, czy też jako tzw. Dzieciątko Jaguar posiadające cechy noworodka i jaguara. Różnice w przedstawianiu boga G III wynikają z pewnością z istnienia różnych aspektów tego bóstwa, które nie są niestety do końca poznane.

Do innych ważnych bóstw Majów okresu klasycznego należeli także: bóg kukurydzy, przedstawiany jako młodzieniec, z którego głowy często wydobywały się liście i ziarna kukurydzy; tzw. bóg klaun - przedstawiany najczęściej w formie opaski na głowie władców będącej symbolem władzy królewskiej.